Jak zmienić prawo, by chroniło przed SLAPP?

Aby skutecznie chronić przed SLAPP Polska powinna uchwalić kompleksowe przepisy, które powinny wykraczać poza minimalne standardy wyznaczone przez unijną dyrektywę anty-SLAPP przyjęta w kwietniu 2024 roku.

Należy zapewnić, aby krajowe przepisy chroniły przed SLAPP nie tylko w kontekście transgranicznym, ale przede wszystkim w sprawach krajowych bez elementu transgranicznego, które stanowią większość spraw typu SLAPP wytaczanych w Polsce.

Polska ustawa anty-SLAPP powinna wprowadzić szeroką i jasną definicję działań typu SLAPP, wzorując się na Rekomendacji Rady Europy (CM/Rec(2022)16). Rekomendacja Rady Europy powinna stanowić drogowskaz dla polskiego prawodawstwa także w innych kluczowych kwestiach takich jak:

• Wczesne wykrywania i oddalania SLAPP,
• Mechanizmy ochrony ofiar, np. prawo do pomocy prawnej,
• Sankcje wobec nadużywających pozwów.

Konieczne jest wprowadzenie mechanizmów wczesnego oddalania bezzasadnych pozwów – sądy powinny mieć możliwość szybkiego identyfikowania i oddalania pozwów typu SLAPP, aby zapobiec długotrwałym i kosztownym procesom sądowym, które obciążają pozwanych. Niezbędne jest też zapewnienie sankcji dla nadużywających systemu prawnego – osoby lub podmioty, które inicjują SLAPP, powinny ponosić odpowiedzialność za nadużywanie systemu prawnego, w tym poprzez nałożenie na nich obowiązku pokrycia kosztów postępowania oraz ewentualnych odszkodowań dla ofiar. Postulujemy również wykreślenie art. 212 z Kodeksu Karnego czyli dekryminalizację zniesławienia. Nie mniej ważne jest też prowadzenie działań edukacyjnych wśród sędziów, prawników oraz społeczeństwa na temat charakteru i skutków SLAPP, aby zwiększyć świadomość i skuteczność przeciwdziałania tym abuzywnym praktykom.