Uciszanie ocalałych

Nowy raport Koalicji UK Anti-SLAPP pokazuje, jak pozwy o zniesławienie i inne środki prawne są wykorzystywane, by zastraszać osoby, które odważyły się mówić o przemocy seksualnej i ze względu na płeć.

Koalicja UK Anti-SLAPP Coalition opublikowała raport From Survivor to Defendant: How the law is being weaponised to silence victims of sexual violence, przygotowany przez organizację Index on Censorship. Dokument ujawnia, że w Wielkiej Brytanii i Irlandii system prawny coraz częściej jest wykorzystywany do uciszania osób ocalałych z przemocy seksualnej i ze względu na płeć (SGBV – sexual and gender-based violence).

Od czasu ruchu #MeToo coraz więcej osób decyduje się mówić o swoich doświadczeniach. Jednak, jak pokazuje raport, część z nich – podobnie jak dziennikarze opisujący ich historie – staje się celem strategicznych pozwów przeciwko uczestnictwu publicznemu (SLAPP). Pozwy o zniesławienie i inne działania prawne stają się narzędziem, które podtrzymuje milczenie i zastraszenie.

„Tak wiele mi odebrano, kiedy zostałam ofiarą przemocy seksualnej, ale wciąż miałam swój głos. Bycie pozwanym za zniesławienie to jak ostateczna forma gaslightingu. Skutki tych postępowań będą mi towarzyszyć do końca życia” – mówi jedna z cytowanych w raporcie ocalałych.

Raport analizuje sytuację w czterech jurysdykcjach: Anglii i Walii, Szkocji, Irlandii Północnej oraz Republice Irlandii. Wskazuje, że sądy i prawo mogą – często nieświadomie – stawać się narzędziem kontynuowania przemocy, a ofiary mają ograniczoną ochronę przed nadużyciami systemu.

Baronessa Helena Kennedy KC podkreśla:

„Ten raport rzuca światło na problem, który zbyt długo pozostawał w cieniu. Brak działań wobec SLAPP-ów nie tylko krzywdzi bezpośrednio poszkodowanych, ale też zniechęca innych do zabierania głosu z obawy przed prawnymi reperkusjami.”

Publikacja przedstawia szereg rekomendacji dla rządów, parlamentów, regulatorów i środowiska prawniczego. Wśród nich znalazł się apel o wprowadzenie kompleksowych przepisów anty-SLAPP, które zapewnią wszystkim ofiarom przemocy skuteczną ochronę przed nadużyciami prawa.

Autorzy raportu przypominają, że problem SLAPP-ów nie dotyczy wyłącznie dziennikarzy czy organizacji watchdogowych. Może dotknąć każdego, kto publicznie zabiera głos w sprawie nadużyć – także osoby, które same padły ofiarą przemocy.

Raport dostępny jest na stronie UK Anti-SLAPP Coalition.