Rekomendacja Rady Europy dot. przepisów anty-SLAPP
Komitet Ministrów Rady Europy przyjął w kwietniu 2024 roku rekomendację dotyczącą SLAPP-ów.
Komitet Ministrów to ciało decyzyjne Rady złożone z ministrów spraw zagranicznych każdego państwa członkowskiego lub stałych przedstawicieli dyplomatycznych w Strasburgu. Rekomendacja, którą przyjęto 5 kwietnia 2024 r. w Vaduz w ramach prezydencji Liechtensteinu w Komitecie Ministrów Rady Europy, została wcześniej wypracowana przez komisję ekspercką i poddana dyskusji w Zgromadzeniu Parlamentarnym Rady Europy.
W przyjętej rekomendacji szeroko interpretuje się udział społeczeństwa i interes publiczny, rozszerzając je na demokratyczne prawo każdego człowieka do udziału w debacie publicznej i sprawach publicznych, w internecie i poza nim. Dlatego rekomendacja nie ogranicza się do dziennikarzy i mediów, ale obejmuje wszystkie podmioty i osoby biorące udział w debacie publicznej, w tym organizacje i aktywistów społeczeństwa obywatelskiego, obrońców praw człowieka i naukowców. Zalecenie zawiera zestaw wytycznych, które mają zastosowanie w procesach cywilnych, ale będą także przydatne w kontekście prawa administracyjnego i karnego czy taktyk zastraszania. Rekomendacja obejmuje wszystkie etapy działań prawnych, które może podjąć instytucja, polityk czy korporacja, w tym początkową groźbę podjęcia działań prawnych, mogącą wywołać efekt mrożący dla wolności wypowiedzi, dostępu do informacji czy partycypacji. Odnosi się także do działań prawnych podejmowanych w poszczególnych krajach oraz transgranicznie.
Aby ułatwić identyfikację SLAPP-ów, w zaleceniu wskazano otwartą listę 10 wskaźników, po których można rozpoznać tego typu działanie. Nie musi ono mieć tych wszystkich cech, by uznać je za SLAPP.
Rekomendacja zachęca państwa do dalszego wzmacniania istniejących ram prawnych i politycznych w celu przeciwdziałania SLAPP-om, szczególnie w odniesieniu do gwarancji strukturalnych i proceduralnych – w tym umożliwiających wcześniejsze oddalenie tego typu sprawy. Ważne są także programy szkoleniowe i podnoszące świadomość, które powinny być organizowane przez państwa.
Tekst rekomendacji dostępny jest pod tym linkiem.
Autor: Marzena Błaszczyk